["Buyur Allah'ım buyur! Buyur, senin hiçbir ortağ›n yoktur. Buyur, şüphesiz her türlü övgü, nimet, mülk ve hükümranlık sana mahsustur. Senin ortağın yoktur."]
Telbiye, Allah'ı şanına yakışır şekilde öven ve yücelten kişinin, O'na teslimiyetini ifade eden sözlerden oluşmaktadır. Telbiye dil ile söylenmelidir. Kalpten geçirilmesi yeterli değildir.
14. Vakfe nedir? Nasıl yapılır?
Sözlükte belirli bir yerde bir süre kalmak anlamına gelen "vakfe"; bir hac terimi olarak, hac yapma niyetiyle ihrama girmiş olan bir kimsenin Zilhicce ayının 9. günü öğleden sonra Arafat'ta bir müddet kalması demektir. Vakfenin süresi ertesi gün fecr doğana kadardır.
Arafat'ın tarihsel ve sembolik anlamı da önemlidir: Hz. Adem ile Havva'nın cennetten indirildikten sonra buluştukları yere "Arafat", buluştukları güne "arefe" denilmiştir.
15. Müzdelife vakfesi nedir?
Müzdelife sınırları içerisinde belirlenen zaman diliminde kısa bir süre bulunmak veya buradan geçmek Müzdelife vakfesi için yeterlidir. Müzdelife vakfesini yapabilmek için ihramlı olmak, Arafat vakfesini yapmış olmak ve belirli bir zaman içerisinde Müzdelife'de bulunmak gibi şartları vardır. Müzdelife vakfesinin hükmü vaciptir.
Müzdelife vakfesinin zamanı, bayramın birinci günü fecr-i sadıktan (ufuk çizgisinden itibaren günün ağarmaya başlaması) güneşin doğmasına kadar olan süredir.
16. Tavaf nedir? Nasıl Yapılır?
Sözlükte bir şeyin etrafında dönmek ve dolaşmak anlamına gelen "tavaf"; bir hac terimi olarak; Hacer-i Esved'in hizasından başlayarak Kâ'be'nin etrafında yedi defa dönmek demektir. Bu dönüşlerin her birine şavt denir. Tavafın da kendi içerisinde çeşitleri vardır ancak hac ibadetinin farzını teşkil edeni "ziyaret tavafı"dır.
Ziyaret tavafını yapabilmek için şu şartların yerine getirilmesi gerekir:
-Arafat vakfesinin yapılmış olması
-Belirli vaktinde yapılması
-Niyet edilmesi
-Tavafı Kâbe'nin çevresinde ve Mescid-i Haram'ın içerisinde yapmak
-Tavafın en az dört şavtını tamamlamak
Tavafın vacipleri ise şunlardır:
-Tavafı abdestli yapmak
-Avret mahallinin örtülü olması
-Tavafın ilk şavtına Hacer-i Esved'in hizasını geçmeden başlamak
-Tavafı yürüyerek yapmak
-Tavafı yedi şavta tamamlamak
-En sonda tavaf namazı kılmak
17. Ziyaret Tavafı ne vakit yapılır?
Kurban Bayramı'nın ilk günü fecr-i sadığın doğması ( ufuk çizgisinden itibaren günün ağarmaya başlaması) ile başlar. Daha önce yapılması halinde geçerli olmaz. Çünkü bayramın ilk gecesi fecrin doğuşuna kadar olan zaman, aslında Arafat vakfesine tahsis edilmiştir.
18. Sa'y nedir?
Sözlükte; iş yapmak, yürümek ve koşmak anlamlarına gelen "Sa'y"; hac ibadeti ile ilgili bir terim olarak, hac veya umre için yapılan bir tavaftan sonra, Mescid-i Haram'ın doğu tarafında bulunan Safa ve Merve tepeleri arasında, Safa'dan başlayarak dört kere gidip üç kere gelmek demektir. Safa'dan Merve'ye gidiş bir şavt, Merve'den Safa'ya dönüş de bir şavt olmak üzere sa'y toplam yedi şavttan ibarettir.
19. Neden sa'y yapılır?
Sa'y; Hz. İbrahim'in eşi Hacer'in, oğlu İsmail'e su bulmak için Safa ve Merve tepeleri arasında yedi defa gidip gelmesine dayanmaktadır. Onların hatırasına binaen bu iki tepe arasında sa'y yapılagelmiştir.
20. Mina'da neler yapılır?
"Mina", Müzdelife ile Mekke arasında Harem sınırları içinde bir bölgenin adıdır. Kurban Bayramı günleri (Zilhicce 10, 11, 12 ve 13) Mina'da şeytan taşlama, kurban kesme ve tıraş olmak üzere 3 görev ifa edilir.
21. Remy-i Cimar nedir?
Sözlükte "küçük taşlar atmak" anlamına gelen "remy-i cimar", bir hac terimi olarak "cemerat" diye adlandırılan belli yerlere belli zamanda ve belli sayıda taş atmak demektir. Yüce Allah, Hz. İbrahim'e, oğlu İsmail'i kurban etmesini emrettiğinde şeytan bu emri yerine getirmelerine engel olmaya çalışmıştı. Bunun üzerine Hz. İbrahim, eşi Hacer ve oğlu İsmail, şeytanın bu tuzağını fark edip onu taşlamışlardı. İşte "remy-i cimar", bu olayı sembolize etmektedir.
Şeytan taşlama vazifesi, Mina'da Kurban Bayramı günlerinde ifa edilir. Şeytan taşlama haccın aslî vaciplerinden biridir. Şeytan taşlama günlerinde Mina'da gecelemek ise sünnettir.
22. Hac yolculuğunun Mekke dışında durakları var mı?
Hac ibadetinin ifa edilmiş olması için gerekli farzların yerine getirileceği mekânlar Mekke'dedir. Ancak Hac yolculuğunun manevi zenginliğini artırmak amacıyla Medine'deki kimi ziyaret yerleri de artık hac yolculuğunun birer durağı sayılmakta. Medine sınırlarında yer alan başlıca ziyaret mekânları ise şunlar:
-Ravza-i Mutahhara (Hz. Peygamber'in Kabri) ve Mescid-i Nebevi
-Kuba Mescidi
-Cuma Mescidi
-Cennetü'l Bakî'
-Kıbleteyn Mescidi
-Uhut Şehitliği
Hz. Peygamber bir hadisinde Mescid-i Nebevi'nin fazileti hakkında şu şekilde buyurmuştur:
"Benim şu mescidimde kılınan bir vakit namaz, Mescid-i Haram dışındaki diğer mescitlerde kılınacak bin vakit namaza denktir" (Nesâî, Mesâcid, 4; II, 33.)
23. Hz. Peygamber'in kabrini ziyaretin hükmü nedir?
Peygamberimizin kabrini ziyaret etmek menduptur. Şu hadis-i şeriflerde kabrinin ziyaret edilmesi tavsiye ve teşvik edilmiştir:
"Kim kabrimi ziyaret ederse ona şefaatim vacip olur." (Beyhaki, Muhammed b. Hüseyn b. Ali, es-Sünenü'l Kübra, V, 402.)
"Kim hac yapar da ölümümden sonra kabrimi ziyaret ederse beni hayatımda ziyaret etmiş gibi olur." (Beyhaki, V, 403.)
Bu hadis-i şerifler ve benzerlerinden hareketle her devirde İslam bilginleri Rasûlullah (sav)'ın kabr-i şerifini ziyaret etmenin en faziletli menduplardan biri olduğunu ifade etmişler, hatta Hanefi bilginlerinden bazıları gücü yerinde olanlar için, bu ziyaretin vacip derecesine yaklaşan bir sünnet olduğunu söylemişlerdir.
(Bu rehberin hazırlanmasında Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Hac İlmihali esas alınmıştır. Daha fazla bilgi için bu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz: http://www.diyanet.gov.tr/hac2005/Hac_ilmihali.pdf )
