Dosyalar
Hz. Peygamber ve Çocuk
 

Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan'ın Eserleri



Örnek Kul Son Resul

ImageProf. Dr. İsmail Lütfi Çakan'ın, başta Diyanet Vakfı ve Zaman Gazetesi tarafından tertip edilen Kutlu Doğum ve Ebedî Risalet Sempozumları olmak üzere çeşitli etkinliklerde yapmış olduğu konuşmaların kitaplaştırılmış halidir.

Çakan, kısa birer panel konuşması olarak hazırladığı "Hz. Peygamber'in insanları değerlendirmesi, diplomatik tavır ve davranışları, zorlukları aşma yöntemi, hicreti, evrensel şefkati, hüznü, sevinci, özlemi ve vasiyeti" gibi konuları yeni bir düzenlemeyle bir araya getirmiş ve Siyasetli Muhammed adıyla yayınlamıştır. Günümüzü ve gündemimizi O'nun sünnetiyle aydınlatmayı hedefleyen ve bu bağlamda Hz. Peygamber'i, ümmetine örnek teşkil eden farklı yönleriyle ele alan eserin ismi, sonraki baskılarda Örnek Kul Son Resul olarak değiştirilmiştir.

Dînî Hitâbet 

Çeşitleri - İlkeleri - Örnekleri

Din hizmetleri alanında görev alan/alacak kişiler için başvuru kaynağı niteliğinde bir eserdir.

Eserde, mabed içi ve mabed dışı (hutbe, vaaz, konferans, sohbet, radyo-tv konuşmaları; anma, veda, karşılama, uğurlama içerikli konuşmalar; cenaze, nikah, sünnet, hatim merasimlerinde yapılması muhtemel konuşma ve dualar vs.) dinî hitabet çeşitleri tanıtılmış, her birine ait hazırlanma usulleri, sunuş teknikleri ve sunuş adabı üzerinde durulmuş; yine her bir türe ait örnek birer konuşma metni verilmiştir. Dini hitabetin doğru, etkili ve başarılı bir şekilde icra edilebilmesi için gerekli temel bilgileri içeren eserin bir bölümü, "dini hitabette hadis kaynaklarından yararlanma" konusuna ayrılmıştır.

Ashâbının Dilinden Peygamberimiz

Hz. Peygamber döneminde yaşayıp O'na iman eden ve sohbetinde bulunan ashâb-ı kirâm'ın, Hz. Peygamber'in davranış özellikleri konusundaki bir takım gözlemlerini içeren cep kitabı niteliğinde bir eserdir.

Her kesimden insanın istifade edebileceği sade bir dille kaleme alınan eser, Hz. Peygamber'i daha yakından tanımaya vesile olacak 33 yazıdan oluşmaktadır.

İyi Müslüman

Hz. Peygamber'in, "İyi bir Müslüman nasıl olmalıdır?" sorusunun cevabı mahiyetindeki bir takım hadis-i şeriflerini kısa açıklamalarla bir araya getiren cep kitabı niteliğinde bir eserdir.

İyi Müslümanın özelliklerinin tarif edildiği 16 yazıdan oluşan eser bir yandan, "iyiliği" ve "iyi insanı" kendilerine göre tarif edenlere İslâmî ölçüleri hatırlatmakta, bir yandan da okuyucuya bir otokritik imkânı sunmaktadır.

Hadis Nasıl Okunur Okutulur

Günümüzde icra edilen hadis okuma-okutma faaliyetlerine yardımcı olma ve yol gösterme amacıyla kaleme alınmış bir eserdir.

Eserde öncelikle hadis âlimlerinin öteden beri hadis okutmakta takip ettikleri üç usûl kısaca tanıtılmış, sonra ise kurallara ve bu alandaki geleneğe uygun olarak (tarîku'l-hall ve'l-bahs /gerekli noktaları açıklayarak geçme yöntemiyle) bir hadisin nasıl okunup okutulacağı, örnek bir hadis üzerinden uygulamalı olarak gösterilmiştir. Buhari'nin "İ‘tisam" bölümünden seçilen hadis-i şerif örneğinde; hadislerin farklı kaynaklardaki rivayetlerini bulma, senedlerini okuma, râvîlerini tanıtma ve hadis metnini şerh etme (açıklama) gibi konular işlenmiştir. Eserin sonunda "Hadis alanında uzmanlık eğitimini seçenlere" yönelik "ilk ders sohbeti" mahiyetinde bir de hitabe bulunmaktadır.

Hatib Bağdâdî'ye Göre Hadis Öğrenimi

Hatib Bağdâdî'nin, hadis rivâyet eden hoca ve hadis tahsil eden talebenin uyması gereken kaide ve âdâbı anlatmak üzere kaleme aldığı el-Câmî‘ li-ahlâki'r-râvî ve âdâbi's-sâmî adlı eserinin öğrencilerle ilgili kısmına ait özet tercümesidir.

Çakan, öncelikle Hatib el-Bağdâdî ve adı geçen eseri hakkında bilgi vermiş sonra ise ders disiplini, hocaya saygı ve ahlâkî olgunluk açısından bir hadis öğrencisinin uyması gereken usûl ve edeplerin anlatımına geçmiştir. Hadis öğrenim sürecinde tarih boyu gösterilen dikkat ve hassâsiyeti gözler önüne seren eser, bu alanda uzmanlık yapmayı düşünenler için de özel bir önem taşımaktadır.

Sahâbe Kıvâmı

Prof. Dr. İsmâil L. Çakan'ın, aylık Altınoluk dergisi için hazırladığı "Sahâbe Kıvâmı" başlıklı yazılarının kitaplaştırılmış halidir

Eserde öncelikle, "sahabe" terimi kısaca açıklanmış sonra ise Kur'ân-ı Kerîm, hadis-i şerifler ve İmam el-Evzâî'nin sahabe hakkındaki bir değerlendirmesi çerçevesinde bu seçkin neslin genel nitelikleri özetlenmiştir. İslâm toplum ve medeniyetinin kurulmasına şahit olmuş ve katkıda bulunmuş; Müslümanlar için de ilk ve orjinal toplum örneği olan sahabe neslini yakından tanıtmak amacıyla kaleme alınan eserin sonunda, bir sahâbî kimliği olarak Ebû Eyyûb el-Ensârî'yi (r.a.) konu alan bir de ek bölüm bulunmaktadır.

Hadis Edebiyatı

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın, Türkiye'de, özellikle ilahiyat alanında eğitim veren  kurumların bu konudaki pratik ihtiyacını karşılama gayesiyle hazırladığı bir eserdir.

Eserde, (hadis literatürü, hadis kitapları ve hadis kaynakları anlamında kullanılan) "hadis edebiyatı" ürünleri; türlerine ve yazıldıkları dönemlere göre gruplandırılmış, sonra her bir eser; müellifleri, kendilerine has özellikleri ve hadis ilmi açısından önemlerine işaret edilerek tanıtılmıştır.

Hadis Edebiyatı'ndan (aranan bir hadisi, râvîyi veya terimi vs. bulmakta)  faydalanma usullerinin ayrıntılı bir şekilde incelendiği eserin sonunda Şiî hadis edebiyatını inceleyen ve 1876'dan 2002 yılına kadar Türkiye'de hadis ilmi alanında yayınlanmış (telif-tercüme-araştırma) kitapların bibliyografik listesini içeren iki de ek bölüm bulunmaktadır.

Hurafeler ve Batıl İnanışlar

Toplum içerisinde, dinî bir temeli olmadığı halde yayılan ve olumsuz etkileri hissedilen hurafe ve batıl inanışların, en belirgin yönleriyle ele alındığı cep kitabı niteliğinde bir eserdir.

Her seviyeden insanın anlayabileceği bir dille kaleme alınan eserde, gaybden haber vermek, ölülerden medet ummak, bazı günleri uğursuz saymak gibi hurafeler tek tek incelenmiş ve farkına varmadan doğru yoldan uzaklaşmaya sebep olan bu hatalı inanış ve uygulamalardan nasıl korunmak gerektiği açıklanmıştır.

Hadislerle Gerçekler

-İslâm Öncelikli Bir Hayat İçin-

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın, aylık Altınoluk dergisi için yazdığı hadis yorumlarından 120 hadislik (ya da üç kere 40 hadislik) bir demetin yeni bir tertiple kitaplaştırılmış hâlidir.

Çakan, daha önce 3 cilt halinde yayınladığı eserini "İslâm Öncelikli Bir Hayat İçin" vurgusuyla 12 bölüm halinde yeniden düzenlemiş ve 2003 yılında tek cilt olarak tekrar yayınlamıştır. Eser, vaaz ve irşat faaliyetlerinde bulunan din görevlileri için olduğu kadar sünnet üzere yaşamayı gaye edinen tüm müslümanlar için de zengin muhtevalı bir kaynaktır.

Akifçe

Tespitler -Değerlendirmeler

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın Mehmet Âkif Ersoy hakkında kaleme aldığı -bir kısmı daha önce yayımlanmış- yazılarından oluşan bir eserdir.

Eserin birinci bölümü Akif'in üstün ve örnek şahsiyetiyle alakalı            tespitlere ayrılmış; ikinci bölümde ise yine onun, mümin kimliği, şehitlik, teceddüd (değişim) gibi konulardaki görüş ve değerlendirmeleri, Safahat'tan örnek bölümlerle incelenmiştir.

Onlar Böyleydi

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın Yüksek İslâm Enstitüsü'nde öğrenci iken yazdığı 3 perdelik tarihî piyestir. Müslüman Kimliği'ne ait adâlet, ahde vefâ, ilâhî hükme rızâ ve affı tercih gibi üstün özelliklere vurgu yapan eser Türkiye İslâm Enstitüleri Talebe Federasyonu tarafından 1968 yılında basılmıştır.

Olay ve Ölçü Olarak Hicret

İslam tarihi ve düşüncesinde müstesna bir yeri olan Hicret vakasına dair cep kitabı mahiyetinde bir eserdir.

Çakan öncelikle, hicret olayının tarihî seyrini bir tebliğci yaklaşımıyla ele almış, sonra ise hicretin, İslam tarihi ve düşüncesi içerisinde nasıl bir değer ölçüsü kabul edildiği üzerinde durmuştur. Muhâciri, "Allah'ın yasakladıklarını terk eden kişi" olarak tanımlayan hadis-i şerifin ayrıca şerh edildiği eserde, bir muhacir kimliği olarak Bilal-i Habeşi'yi (r.a.) konu alan bir bölüm de bulunmaktadır.

Seçme Hadisler

-33 Hadis 33 Yorum-

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın çoğunluğu Göztepe Gözcübaba Camii'nde sürdürdüğü Mişkâtü'l-Mesâbih dersleri esnasında işlediklerinden oluşan 33 hadisi yorumladığı eseridir.

Çakan, 9 başlık altında gruplandırdığı hadis-i şerifleri, güne ve gündeme denk düşen yönleriyle yorumlamış; Hz. Peygamber'in tüm zamanlara hitap eden mesajlarının, günümüz müslümanları için de vazgeçilmez ölçü olduğuna vurgu yapmıştır.  Eser, ilahiyat fakülteleri müfredatında bulunan "Seçme Hadis Metinleri" başlıklı dersler için de istifade edilebilecek mahiyettedir.

Müslüman Kimliği

Sahih-i Buhârî'nin, "el-İ‘tisâm bi'l-Kitâp ve's-Sünne" (Kitap ve Sünnete Bağlılık) bölümünden seçilen 33 hadis-i şerif ışığında Müslüman kimliğinin incelendiği bir eserdir.

Eserde öncelikle "Kitap ve Sünnete Bağlılık" ve "Müslüman Kimliği" kavramları ayrıntılı olarak açıklanmış, sonra ise "el-İ‘tisâm" bölümündeki her bir babdan (alt bölüm) seçilen birer hadisin incelenmesine geçilmiştir. Çakan, her bir hadis metnini;  tercümesi, açıklaması ve kendisinden çıkarılabilecek hükümlerle birlikte ele aldıktan sonra ilgili babdaki diğer hadisleri de genel hatlarıyla değerlendirmiş; böylece hem bab başlıklarını oluşturmadaki titizliği ve başarısıyla tanınan Buhar''nin konu hakkındaki görüş ve tutumu yansıtılmış hem de "Kitap ve Sünnet bağlısı Müslüman kimliği"nin kazanılması ve korunabilmesi için uyulması gereken nebevî tavsiye ve uyarılar ortaya konmuştur.

Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın 1981 yılında tamamladığı "Muhtelifu'l-Hadis İlmi (Doğuşu, Muhtevası, Çözüm Yolları)" konulu doktora tezi çalışmasının neşridir.

Eserde öncelikle; birbiriyle ihtilaflı ve çelişik görünen hadisleri konu alan ve görünürdeki bu ihtilafı gidermeye yönelik çözümler sunan muhtelifu'l-hadis ilminin doğuşu ve gelişimi, önemi, hadisler arasındaki ihtilafın sebepleri, mesele hakkındaki mevcut görüşler gibi konular işlenmiş, sonra ise ihtilafı giderme yolları ayrıntılı olarak incelenmiştir. "İhtilâfu'l-hadis" meselesinin tabiîliğini delilleriyle ortaya koyan eserde, bunu gerekçe göstererek hadise ve hadisçilere yöneltilen ithamlar da cevaplandırılmıştır.

Hadis Usûlü

Özellikle ilâhiyat öğrenimi gören ve bu alanda ihtisas yapmak isteyenler için hadis usûlünün pratik meselelerini ayrıntıya girmeden açıklayan bir eserdir.

Bir hadis metniyle karşılaşan öğrencinin onu usûlüne uygun şekilde değerlendirip doğru ve tam olarak istifade edebilmesine imkân hazırlamayı amaçlayan eserde, konuların sıralanışı ve işlenişi bakımından özgün bir uslûp kullanılmış, ayrıca  her konunun bütün olarak anlaşılmasına yardımcı olacak şemalar verilmiştir.

Eyüp Sultan Hazretlerinden Kırk Hadis

Hicretten sonra Hz. Peygamber'i 7 ay kadar evinde misafir eden; Hz. Peygamber'in vefatından sonra da yaşlı olmasına rağmen İstanbul kuşatmasına katılan ve burada vefat eden Ebû Eyyûb el-Ensârî'nin (r.a.) rivayet ettiği hadislerden seçilmiş kırk hadislik bir demetin yorumlarını içeren bir eserdir.

Hakkı Tavsiye Metod ve Vasıtaları

 Asr Sûresi'nde hüsrandan kurtuluşun gerçek çaresi olarak sayılan dört ilkeden (îman, sâlih amel, hakkı tavsiye, sabrı tavsiye) üçüncüsünü, yani "hakkı tavsiye"yi konu alan bir eserdir.

Eserde öncelikle, "hakk" ve "tavsiye" kavramları üzerinde durulmuş, sonra ise hak din olan İslam'ın, günümüz şartlarına uygun olarak, doğru ve etkin bir şekilde tavsiye/tebliğ edilebilmesi için gerekli metod ve vasıtalar ayrıntılı olarak incelenmiştir.

Anahatlarıyla Hadis

Bilgisi - Tarihi - Dindeki Yeri

Hadis ilmini tarihî seyri içinde; özellikleri, doğuşu ve gelişimi; eleman, literatür, öğretim müesseseleri ve metodu bakımından anahatlarıyla değerlendiren bir eserdir.

Günümüz müslümanlarına hadis ilminin, her biri için müstakil çalışmalar hazırlanan Mçeşitli konuları hakkında özet bilgi sunmayı ve onlarda bu konularla alakalı öğrenme ve araştırma arzusu uyandırmayı amaçlayan eserde, kolay anlaşılabilir bir üslup ve ifade benimsenmiştir.

Sırât-ı Müstakîm ve Yolcuları

"İnsanı Allah'ın hoşnutluğuna ve kalıcı mutluluğa ulaştıracak dosdoğru yol" demek olan Sırât-ı Müstakîm'in ve bu yola yolcu olanların nitelikleri; ve yine bu yolda bulunmanın gerekleri üzerinde duran bir eserdir.

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın, 1980 yılında, Haseki eğitim Merkezi'ndeki kursta mezuniyet çalışması olarak hazırladığı eserde konular, hidayet-dalâlet ekseninde ele alınmış ve müslümanlar arası ilişkilerin, din kardeşliği anlayışıyla onarılmasına ve beklenen etkinliğe kavuşturulmasına hizmet etmek amaçlanmıştır.

Riyâzü's-Sâlihîn

Peygamberimizden Hayat Ölçüleri

İmam Nevevî'nin (v. 676/ 1277), Kur'an ve Sünnet merkezli bir hayatı teşvik etmek amacıyla derlediği Riyâzü's-Sâlihîn min Hadîs-i Seyyidü'l-Mürselîn adlı hadis kitabının, Prof. Dr. İsmail L. Çakan, Prof. Dr. Yaşar Kandemir ve Prof. Dr. Râşit Küçük tarafından tercüme ve şerh edilmesi suretiyle hazırlanmış bir eserdir.

Dinî, sosyal ve ahlaki birçok konuya dair, açıklayıcı bir kaç âyet verdikten sonra sahih kaynaklardan seçilmiş hadis-i şerifler sunan eser, altı yıllık fedâkarâne bir çalışmanın sonucu olarak şerh edilmiş ve Peygamberimizden Hayat Ölçüleri alt başlığıyla, 8 cilt halinde yayımlanmıştır. Eserde her bir hadis, sahabî râvîsi hakkında bilgi verildikten sonra (ilk geçtiği yerde) bağlı bulunduğu konu başlığıyla irtibatlı olarak açıklanmış, hadisten çıkarılabilecek sonuçlar da maddeler halinde sıralanmıştır.

Zengin muhtevası ve mükemmel tertibi ile İslam ülkelerinin pek çoğunda büyük rağbet gören, çeşitli seviyedeki dinî öğretim kurumlarında okutulan, vaaz ve irşat faaliyetlerinde yaygın olarak kullanılan Riyâzü's-Sâlihîn'in Türkçe hazırlanmış bu şerhinde, her seviyeden insanın istifade edebilmesi için kolay anlaşılır bir dil ve üslup kullanılmıştır. Ayrıca yine kitaptan istifadeyi kolaylaştırabilmek için son cilt, kapsamlı bir fihrist olarak düzenlenmiştir. (Sonraki yıllarda eserin sadece tercümesini içeren 1 ciltlik; metin ve tercümesini içeren 2 ciltlik baskıları da yapılmıştır.)

Sıra Bizde

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın; Ensar Vakfı'na ait bazı şube açılışlarında yapmış olduğu konuşmaları, ayrıca imam-hatip liseleri ve ilahiyat öğrencileri ile ilgili olarak hazırladığı bazı yazı ve konuşma metinlerini içeren bir eserdir.

İslam'ın önündeki engelleri çağdaş yöntemlerle aşma sorumluluğunu hatırlatmak amacıyla yayınlanan eser, faaliyet ve gayret çağrısı mahiyetinde 15 yazıdan oluşmaktadır.

Kur'ân-ı Kerîm'e Göre Peygamberler ve Tevhid Mücadelesi

Kur'ân-ı Kerîm'de ismi geçen peygamberlerin hayatlarını, insanları hak dîn olan İslam'a davet etmek için verdikleri mücadeleleri ve mücadele usullerini yine Kur'ân-ı Kerîm'den ayetlerle açıklayan tek ciltlik bir eserdir.

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın, N. Mehmed Solmaz'la birlikte hazırladığı eserin ilk cildi Hz. Âdem'den Hz. İsa'ya kadar Kur'ân'da ismi geçen peygamberlere, ikinci cildi Hz. Muhammed (sav)'in Mekke devri mücadelesine ve üçüncü cildi de O'nun Medine devri mücadelesine ayrılmıştır. Özgün bir üslupla kaleme alınan eserde olaylar, tarihî seyirleri içerisinde ve haklarında inen ayetlerin -meal olarak- zikredilmesi suretiyle anlatılmıştır.

Müslümanca Yaşamak

Günümüzde, iç ve dış kaynaklı bir takım nedenlerle yaşanması imkânsız görülen/gösterilen "İslamî hayat" anlayışını hatırlatmak, dünya ve ahiret mutluluğunun yeniden gerçekleştirilmesi için günümüz şartlarında ve daha çok fert planında nelerin yapılması gerektiğini araştırmak amacıyla kaleme alınan bir eserdir.

İçerdiği yazıların bir kısmı daha önce Diyanet dergisinde de yayınlanmış olan eser, İslam'a ait dünya-ahiret dengesi, Müslümanların geçmişte ve günümüzde bu dengeye sahip çıkmak için sergiledikleri tutumlar, hayatı hakka uydurma gayesi ve müminin her şartta Cennet hayatı yaşama şansına sahip olduğu gerçeği gibi konuları işlemektedir.

***

Prof. Dr. İsmail L. Çakan'ın yukarıda sayılanlardan başka, çeşitli dergi ve kitaplarda yayınlanmış bir çok tebliğ ve makalesi, ayrıca çocuklar için kaleme aldığı Gizli Armağan adında bir de hikâye kitabı bulunmaktadır.

Bibliyografya

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Örnek Kul Son Resul, İstanbul, 2006

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Dînî Hitâbet, Çeşitleri - İlkeleri - Örnekleri, İstanbul, 2003

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Ashâbının Dilinden Peygamberimiz, İstanbul, 2006

ÇAKAN, İsmail Lütfi, İyi Müslüman, İstanbul, 2006

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hadis Nasıl Okunur Okutulur, İstanbul, 2003

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hatib Bağdâdî'ye Göre Hadis Öğrenimi, İstanbul, 2005

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Sahâbe Kıvâmı, İstanbul, 2005

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hadis Edebiyatı, İstanbul, 2003

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hurâfeler ve Bâtıl İnanışlar, İstanbul, 2007

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hadislerle Gerçekler-İslâm Öncelikli Bir Hayat İçin-, İstanbul, 2003

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Âkifçe Tespitler -Değerlendirmeler, İstanbul, 2006

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Onlar Böyleydi, İstanbul, 1966

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Olay ve Ölçü Olarak Hicret, İstanbul, 2004

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Seçme Hadisler -33 Hadis 33 Yorum-, İstanbul, 2008

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Müslüman Kimliği, İstanbul, 2007

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hadislerde Görülen İhtilâflar ve Çözüm Yolları, İstanbul, 2000

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hadis Usûlü, İstanbul, 2006

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Eyüp Sultan Hazretlerinden Kırk Hadis, İstanbul, 1982

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Hakkı Tavsiye Metod ve Vasıtaları, İstanbul, 2006

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Anahatlarıyla Hadis, Bilgisi - Tarihi - Dindeki Yeri, İstanbul, 1999

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Sırât-ı Müstakîm ve Yolcuları, İstanbul, 2005

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Riyâzü's-Sâlihîn- Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, (Raşit Küçük ve Yaşar Kandemir'le birlikte) İstanbul, 2001

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Sıra Bizde, İstanbul, 1995

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Kur'ân-ı Kerîm'e Göre Peygamberler ve Tevhid Mücâdelesi, İstanbul, 1985

ÇAKAN, İsmail Lütfi, Müslümanca Yaşamak, İstanbul, 2004