Büşra Kutluay Çelik’in 2019 yılında Marmara Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Din Sosyolojisi Bilim Dalı’nda tamamladığı doktora tezi, “Câhiliye’den İslam’a Sünnet’in Toplumsal Rolü - Bir Sünnet Sosyolojisi Denemesi” başlığıyla İlahiyat Yayınları tarafından kitaplaştırılarak okuyucuların istifadesine sunuldu.
Sünnet’in toplumu nasıl dönüştürdüğüne odaklanan bu çalışmada sosyal süreçler, sosyal değişim, rekabet ve çatışma, sosyal bütünleşme, kültürel hayat, siyaset, ticaret, hukuk, ahlâk ve serbest zamanları değerlendirme gibi konu başlıkları altında Cahiliye ve Risalet dönemi karşılaştırılmalı olarak inceleniyor. Câhiliye’den Asr-ı Saâdet’e geçişin süreçlerini ve Sünnet’in Câhiliye’ye karşı tutumunu tahlil etmeyi hedefleyen kitabın tanıtım metninde şu ifadeler yer alıyor:
“Kur’ân’ın nebevî uygulama biçimi ve nebevî örneklik demek olan Sünnet, Kur’ân’la birlikte bir hayat nizamı olarak hayatın her alanını ve safhasını kuşatan ilkeleriyle nebevî bir model olarak her dönemde ümmete yol göstermektedir. Elinizdeki çalışma Sünnet’in toplumu nasıl dönüştürdüğünü Câhiliye’de Dinî, Kültürel, Siyasî ve Sosyal Hayat, Câhiliye Dönemi ve Sünnet Işığında Toplumsal Değer ve Normlar ana başlıkları altında, sosyal süreçler ve sünnet, toplumsal değer ve normlar, sosyal değişme, sosyal bütünleşme, rekabet ve çatışma ve sosyal kurumlar açısından ele almaktadır. Aynı zamanda karizmatik bir lider olarak Hz. Peygamber’in (sav) Câhiliye döneminin inanç, ibadet, kurum ve geleneklerini revizyona tâbi tuttuğu ve ibkâ, ıslah, ilga gibi işlemler yaptığı vurgulanmıştır. Söz konusu tutumun aile, siyaset, ticaret, hukuk, eğitim ve serbest zamanları değerlendirme gibi alanlarda nasıl tezahür ettiği, Câhiliye ve Asr-ı saâdet dönemi mukayese edilerek örnekler üzerinden değerlendirilmiştir. Çalışmada Rasûlullah’ın (sav) toplumun din ile aile, ahlâk, siyaset, hukuk, eğitim, ekonomi gibi sosyal kurumlarıyla ilgili anlayış ve uygulamalarında yaptığı köklü değişikliklerin temelinde İslâmî ilkeleri hâkim kılmanın yer aldığı vurgulanmış; kendi imkânlarını, siyasî gücünü, toplumun ve zamanın gerçeklerini ve sosyal şartlarını da dikkate alarak tedricî bir şekilde yeni bir toplum inşa ettiğine dikkat çekilmiştir. Çalışma, Bir Sünnet Sosyolojisi Denemesi adıyla Câhiliye’den Asr-ı Saâdet’e geçişin süreçlerini ve Sünnet’in Câhiliye’ye karşı tutumunu tahlil etmekte ve alana mütevazı bir katkı sağlamayı hedeflemektedir.”
