Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin, Danıştay kararı ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzaladığı kararla 86 yıl aradan sonra yeniden ibadete açılması İslam âleminde büyük sevinçle karşılandı. 24 Temmuz 2020 tarihinde kılınan ve hem Türkiye’nin hem de dünyanın dört bir yanındaki Müslümanların iştirak ettiği Cuma namazı ile açılışı yapılan cami, manevi değerinin yanında, yaklaşık altı asırdır İstanbul’un fethinin en önemli sembolü konumunda bulunuyor.
İstanbul’un fethinin diğer İslam fetihlerinden ayrılarak öne çıkmasında en önemli sebep Rasûlullah Efendimiz’in (sav) müjdesi elbette. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin yeniden ibadete açıldığı Cuma namazını kıldıran Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş da hutbesinin hemen başında “Bizleri böyle şerefli ve tarihi bir günde bir araya getiren Rabbimize sonsuz hamd ü senalar olsun. ‘Konstantiniyye mutlaka fetholunacaktır. Onu fetheden komutan ne güzel komutandır! Ve o asker, ne güzel askerdir!’[1] buyurarak fethi müjdeleyen Resûl-i Ekrem Efendimize salat ve selam olsun.” diyerek bu müjdeye işaret etti.
Ayasofya, tarih boyunca aynı yerde üç kez inşa edildi. M.S. 360 ve 415 yıllarında kilise olarak inşa edilen yapı, halk ayaklanmaları sonucunda tamamen yıkılmıştı. Bugünkü yapı ise 537 yılında inşa edildi. Fatih Sultan Mehmet Han, 1453’de gerçekleşen fetihten sonra harap durumda olan Ayasofya’yı onartarak camiye çevirdi. Ayasofya, Osmanlı tarihi boyunca özel bir ihtimamla korundu ve geliştirildi. Takvimler 24 Kasım 1934’ü gösterdiğinde ise Bakanlar Kurulu kararı ile müzeye dönüştürüldü.
Ayasofya’nın aslına dönüş süreci 2005’te başladı fakat yargıya taşınan olay Danıştay 10. Dairesi tarafından reddedildi. 2016’da tekrar açılan dava da Haziran 2018’de açıklanan karar ile aynı şekilde sonuçsuz kaldı. 29 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’un fethinin 567. yıl dönümünde Ayasofya’da Fetih Suresi okunmasının ardından süreç yeniden işlemeye başladı. Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin “Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararının iptali” istemiyle Danıştay’da dava açması üzerine 2 Temmuz 2020 tarihinde duruşma gerçekleştirildi ve 10 Temmuz 2020 tarihinde Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını “Ayasofya'nın vakıf senedindeki cami vasfı dışında kullanımının ve başka bir amaca özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığını” belirterek iptal etti.
[1] Fetih hadisinin kaynağı ve sıhhatine dair tartışmaları titizlikle inceleyen Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan imzalı makaleyi okumak için tıklayınız.
