Soru: Yapılan dualarda Hz. Peygamber veya başka bir insan aracı (vesile) kılınabilir mi ? Cevaplayan: Fatma Bayram (Uzman İlahiyatçı)

Dualarımızda herhangi bir şeyi vesile edinmek Maide suresi 35. ayete dayanır. "Ey iman edenler! Allah'tan kokun, O'na yaklaşmaya vesile arayın ve O'nun yolunda çaba harcayın ki kurtuluşa eresiniz."

Ayette geçen vesile kişiyi Allah'a yaklaştıran şeydir. Müfessirler kişiyi Allah'a yaklaştıracak ve O'nun rızasını kazanmaya yardım edecek her türlü ibadet ve eylemi vesile saymışlardır. Ancak bu terim zamanla farklı bir anlam kazanmış; melekler, arş, kürsi vb. kutsal sayılan bazı varlıklarla peygamber ve velilerin Allah katındaki yüksek mertebeleri hürmetine dua etmeyi ve ahirete intikal etmiş salih insanlardan yardım istemeyi ifade eder hale gelmiştir. Kavrama yüklenen bu muhteva alimler arasında tartışılmış ve aşağıda sıralanan üç tür tevessül ihtilafsız olarak meşru kabul edilmiştir:

Yüce Allah'ın isim ve sıfatlarıyla tevessül

Peygamber ve velilerin hayatta iken yaptıkları dualarla tevessül

İyi ameller hürmetine tevessül

Şu iki tür tevessül ise tartışmalıdır:

Hayatta olan salih insanların Allah katındaki mevki ve mertebeleriyle tevessül

Vefat etmiş peygamberlerin ve velilerin ruhlarıyla tevessül

Sonuç olarak dualarda "peygamberin hakkı için, O'nun yüzü suyu hürmetine..." gibi ifadelerle dua ederek tevessülde bulunmanın meşruiyeti tartışmalıdır. Kabirlerde yatanların ruhlarından medet umup yardım istemek fıkıhçıların çoğunluğuna göre mekruhtur. Böyle bir tevessül şirk kabul edilmese dahi Allah'tan başka varlıklara dua etmeye ve onları tanrı yerine koymaya ortam hazırladığı için sakıncalı görülmektedir. Bu sebeple Müslümanların bu konuda duyarlı davranmaları gerekir.