Üsve-i Hasene olan Hz. Peygamber’in izini adım adım takip eden sahabenin yaşantısının her alanda bizler için birer örnek olduğunu düşünürsek, ticaret ahlakını da ticaretle uğraşan sahabeden almamız, “Rızkın onda dokuzu ticarettedir” hadis-i şerifinde de bahsedilen bu helal yola sahabe üzerinden gitmemiz anlamına da gelir.
Sahabenin ticaret ahlakına göre, alan el değil veren el olmanın gayreti içine girip, her zaman ve mekânda olduğu gibi ticari hayatta da Allah korkusu ile hareket etmeyi düstur edinmiştir. İşte bu minvalden yola çıkarak sahabenin ticaretle uğraşanlarının nasıl bir yol izlediğini, Asr-ı Saâdet’te ticaretin nasıl yapıldığını okumamız ve Hz. Peygamber başta olmak üzere tüm sahabenin ticari hayatının bize ışık tutması için Muhammed Emin Yıldırım “Asr-ı Saadet’te Ticaret ve Tüccar Sahabiler” isimli bir kitap kaleme aldı. Siyer Yayınları’ndan çıkan bu eser Hz. Peygamber’in “Ey tüccar topluluğu! Allah’tan sakınan, iyilik yapan ve dürüst davrananlar dışında bütün tüccarlar kıyamet gününde günahkar bir vaziyette diriltileceklerdir” (Ebû Davud, Büyû, 1) hadis-i şerifi ile başlıyor.
Kitap dört ayrı bölümden oluşuyor. Birinci bölümde “Cahiliye Dönemi’nden Asr-ı Saadet’e Ticari Hayat” başlığı altında, dönemin ticaret merkezi olan Mekke, Yesrib’den Medine’ye ticari hayat, İslam toplumunun oluşumunda çarşının yeri ve İslam’ın ticarete hediye ettiği bir kurum olan Hisbe konu ediniyor.
İkinci bölümde Hz. Peygamber’in ticari hayatı anlatılıyor. Yetim büyüyen, çobanlık yapan ve ardından ticaret ile uğraşan Hz. Peygamber’in Hz. Hatice (r. anha) ile evliliği ile başlayan sermaye-emek ortaklığı, O’nun ticari hayatına dair sünnet-i seniyyeyi gösteriyor. Bu bölümün en dikkat çeken kısımlarından biri ise ticari hayata dair Kur’ânî ilkeler ve Nebevî ilkeler. Kur’ân-ı Kerîm’de on ayrı yerde “Ey Müslüman Tüccar” ile başlayan ayet-i kerimeler, ticaretin nasıl yapılması gerektiğini anlatıyor. Ardından “Dürüst ve güvenilir tüccar; peygamberler, sıddîklar ve şehitlerle (Cennet’te) beraberdir” (Tirmizi, Bûyû, 4) hadisini de içeren on ayrı ticaret ile ilgili hadis-i şerife yer verilmiş.
Üçüncü bölümde ise “Tüccar Sahabeler” üst başlığı ile ticaret yapan sahabenin ticari hayatından örnekler okuyoruz. Çizelgeler şeklinde Asr-ı Saadet dünyasında ithalat ve ihracat ile uğraşan, kasaplık yapan, dericilik ile uğraşan, arıcılık ve avcılık yapan, ziraat ile uğraşan, yapı ustalığı, dokumacılık, demircilik, marangozluk ve kuyumculuk yapan sahabelerden örnekler bulunuyor. Ardından her alanda zirve sahabi olan Hz. Ebû Bekir (ra)’in ticari hayatını okuyoruz. Onu takiben Hz. Osman (ra), Talha bin Ubeydullah (ra), Abdurrahman bin Avf (ra), Suheyb bin Rûmi (ra), Cabir bin Abdullah (ra), Ebû Talha (ra), Mikdad bin Amr (ra) ve üç tüccar hanım sahabi olan Esma binti Muharribe (r.anha), Müleyke Ümmü’s-Saib es-Sakafiyye (r.anha) ve Kaylet’ü-Enmariyye (r.anha)’nin ticari hayatlarına dair örnekler anlatılıyor.
Son bölümde ise Asr-ı Saadet’teki ticaretin bilinmeyenlerine dair bilgiler yer alıyor. Örneğin Kur’ân’da geçen ticari kavramlar ve Asr-ı Saadet’te ticari alandaki bazı mal ve hizmetlerin bedeli gibi detay konular işleniyor.
Kitapta özetle “Satarken, alırken, alacağını talep ederken hoşgörülü davranıp kolaylık gösteren kimseye Allah rahmetiyle muamele eylesin” hadis-i şerifini ticaret yapan her tüccar hayatına geçirse, Allah Rasûlü (sav)’nün ticaret ahlakıyla ahlaklanmış olur mesajı vermek isteniyor.
"Asr-ı Saadet'te Ticaret ve Tüccar Sahabiler" kitabı, bu asırda ticaret hukukunu ve ahlakını anlama açısından büyük bir ihtiyacın karşılanması olarak düşünülebilir.
Künyesi:
Kitabın İsmi: Asr- Saadet'te Ticaret ve Tüccar Sahabiler
Yazarı: Muhammed Emin Yıldırım
Yayınevi: Siyer Yayınları
Yayın Tarihi: 2014
