Değişen Dünyanın Değişmeyen Prensipleri
Sonpeygamber.info Genç İlim Adamları Siyer Atölyesi 11 Nisan 2009 Cumartesi günü 09:30 - 17:30 saatleri arasında İstanbul-Kozyatağı Byotell'de gerçekleştirildi. İstanbul, Marmara, Ankara, 19 Mayıs, 9 Eylül, Selçuk, Erciyes, Uludağ, Rize, Sakarya ve Harran Üniversiteleri İlahiyat Fakültelerinden elliye yakın genç akademisyenin davet edildiği atölyede ‘Cumhuriyet Devri Türkçe Akademik Siyer Literatürü' ele alındı.
Meridyen Destek Derneği'nin organize ettiği Sonpeygamber.info Genç İlim Adamları Siyer Atölyesi'nde bereketli bir tartışma ve istişare ortamı vardı. Toplantının açılışında bir selamlama konuşması yapan Meridyen Destek Derneği Başkanı H. Hümeyra Şahin, bu çalışmalarla ‘değişen dünya'da ‘değişmeyen prensipleri' yeni üslup ve biçimlerle hayata taşımak istediklerine değinerek şunları kaydetti:
"Dünyada kullanılan en yaygın kelimenin ‘değişim' olduğu bir zaman diliminde Meridyen Destek Derneği de, değişen dünyada ‘değişmeyen prensipleri' yeni üslup biçimleriyle hayata taşıma gayretinde. Özellikle yaşadığımız dünyada dinle devamlı bir hesaplaşma içinde olan modern insanın dinle olan ilişkilerini doğru üslup biçimleri ve güvenilir bilgi kaynakları ile sağlamasının çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Sonpeygamber.info da zaten böyle bir ihtiyacın fark edilmesi ile doğdu ve İslam Peygamberi'ni en doğru nasıl anlatabiliriz sorusu çerçevesinde şekillendi. Yayında olduğu iki yıldan bu yana Hz. Peygamber sevgisinin arkasındaki bilinç dünyasını ortaya çıkarmaya çalışıyor. Ve bu süreçte genç ilim adamlarının katkılarını çok önemsiyor."
H. Hümeyra Şahin'in ardından söz alan http://www.sonpeygamber.info/ Web Portalı Editörü Fatma Ekinci de günümüz insanının Hz. Peygamber'le ilgili sorularına cevap verecek bir çalışma içerisinde bulunmaya gayret ettiklerini belirterek, "Bu Atölye çalışmasının Sonpeygamber.info açısından tamamen pratik bir gerekçesi var. İçerik çalışmaları esnasında katlanarak biriken bir siyer literatürü ile karşı karşıyaydık. Eldeki mevcut kaynakların günümüz insanının anlayacağı bir dil ve üslupla bugüne taşınması, onun Hz. Peygamber'le ilgili merak ve sorularına doğru karşılıklar bulunması ihtiyacı bizi bir takım arayışlara yöneltti." dedi.
Siyer Atölyesi Moderatörü Dr. Eyüp Said Kaya da ülkemizde siret çalışmaları alanında son yıllarda nicelik bakımından önemli bir artışın gözlendiğini fakat söz konusu çalışmaların ilmî yeterlilik açısından istenilen düzeyde olmadığını vurguladı. Ardından bu sorunların neden atölye ortamında tartışıldığına dair şu açıklamalarda bulundu:
"Genç İlim Adamları Siyer Atölyesi, siyere dair günümüzde yapılan çalışmaların gidişatını tartışmak, değerlendirmek, bu hususta yanlışlık ve eksikliklere işaret etmek ve teklifler geliştirmek için ihdas edildi.
Neden Atölye Çalışması?
Bu ilmî toplantı sempozyum şeklinde değil, atölye başlığı ile yapıldı; çünkü olgunlaşmış metinlerin resmî havayla sunulduğu bir ortam değil, doğrudan muhatapları tarafından tartışılması gereken fikirlerin rahatça ifade edildiği bir meclis oluşturulması hedeflendi. Üstelik, sadece genç akademisyenler bu çalışmanın esas muhatapları olarak belirlendi. Zira bu tartışma ortamından çıkan sonuçların verimli bir şekilde siyer çalışmalarına yansıması amaçlanıyorsa, siyer atölyesini akademik metin üretiminin ilk basamaklarında bulunan kişilerle yapmak gerekiyordu.
Her Yıl Yeni Tema ve Kadrolar
Sonpeygamber.info Genç İlim Adamları Siyer Atölyesi'nin her sene yeni temalar ve kadrolarla düzenlenecek şekilde kurumlaşan bir çalışmaya dönüşmesi, sadece Türkçe eserler hakkında değil, bütün dünyadaki siyer çalışmaları için büyük bir katkı olacaktır. Bu sene konusu "Cumhuriyet Devri Türkçe Akademik Siyer Çalışmaları" olarak tespit edilen atölyenin, önümüzdeki senelerde siyer eğitimi, siyer ve sanat, görsel siyer çalışmaları, Batılı popüler siyer metinleri, modern Ortadoğu'da akademik siyer literatürü gibi temalar çerçevesinde düzenlenmesi planlanmakta."
Açılış konuşmalarının ardından tebliğ ve müzakerelerin sunumuna geçildi.
Siyer Yazıcılığında Yeni Arayışlar
Cumhuriyetten bu yana siyer alanında Türkiye'de yapılan akademik çalışmalar, hazırlıkları aylardır süren bir atölye ortamında detaylıca kritik edildi. Tarih, Siyaset Bilimi, Sosyoloji, Fıkıh ve Hadis olmak üzere farklı branşlara mensup akademisyenler tarafından sunulan tebliğler yine aynı alanda çalışan genç akademisyenler tarafından müzakere edildi.
Siyer yazımında modernist yaklaşımların eleştirisi, disiplinlerarası bir metodolojinin gerekliliği ve bazı popülist yöntemlerin yol açtığı sorunlar atölyede sunulan tebliğlerde ağırlıklı olarak ele alınan konular arasındaydı.
Tebliğlerde esas alınan Cumhuriyet Devri Türkçe Akademik Siyer Literatürü ise İSAM Dokümantasyon Uzmanı Cemal Toksoy tarafından Meridyen Destek Derneği için hazırlandı.
İSAM araştırmacılarından Dr. Eyüp Said Kaya'nın moderatörlüğünde yapılan atölye oturumları Tuba Nur Saraçoğlu tarafından sunulup, Halil İbrahim Erbay tarafından müzakere edilen Cumhuriyet Devri Türkçe Akademik Siyer Literatürü başlıklı çerçeve bildiri ile başladı ve ardından literatürün diğer disiplinler açısından analizine geçildi.
IRCICA araştırmacılarından Dr. Fatih Bayram, Arnold Toynbee'den Lawrence Stone'a Uzanan Tarih Yazıcılığı Serüveni ve bu Serüvenin Siyer Çalışmalarına Muhtemel Katkıları başlıklı bildirisinde siyer literatürünün ele alınan kesitini tarih yazıcılığı bağlamında analize tabi tuttu. Son zamanlarda Türkiye'de Siyer çalışmalarında belirli bir aşama kaydedildiğini, ancak bu gelişmelerin yeterli olmadığını belirten Bayram tebliğinin devamında, Medeniyet Tarihi ve Annales Tarih Ekolü'nün Siyer çalışmalarına sağlayabileceği yeni açılımlar üzerinde durdu. Dr. Fatih Bayram'ın sunduğu bildiri, Dr. Nihal Şahin Utku tarafından müzakere edildi.
Türkiye'de Siyer Çalışmaları: Eleştirel Bir Değerlendirme başlıklı bildirisiyle atölyeye katılan Sosyolog Dr. Nurullah Ardıç, Cumhuriyet devrinde ülkemizde kaleme alınmış akademik siyer çalışmalarına bir dizi eleştiri getirdi. Sosyal Teori bağlamında ortaya konan eleştirilerin merkezinde ise yöntem problemi, siyerin araçsallaştırılması gibi sorunsallar vardı. Fatma Kızıl tarafından müzakeresi yapılan tebliğde ayrıca, söz konusu handikapların aşılması için Türkiye'deki potansiyelin varlığına atıf yapıldı.
Cumhuriyet Devri Türkçe Akademik Siyer Literatürü Hadis ilmi bağlamında, Dr. Halit Özkan tarafından ele alındı. Hadissiz Siyer Siyersiz Hadis Müstakim Olur mu? sorusunu tebliğinin merkezine oturtan ve bu minvalde sorgulamalarda bulunan Özkan, İslamî ilimlerin birbirinden ayrı alanlar olmadığı vurgusunu ön plana çıkardı. Bu çerçevede Siyer ve Hadis ilimlerini belirli ortak paydalarda buluşturan ve yöntemlerini birbirine yaklaştıran yeni bir çalışma alanı oluşturulup oluşturulamayacağına dair fikir yürütülen bildirinin müzakerecisi ise M. Macit Karagözoğlu idi.
Atölyede sunulan tebliğlerin bir diğerinde ise Cumhuriyet Devri Akademik Siyer Literatürü Siyaset Bilimi merkezli analizlerle masaya yatırıldı. Süheyb Öğüt tarafından sunulan Siyer Çalısmalarında Yapılan Anakronik Siyaset Tahlillerinin Tenkidi başlıklı bildiride, bir dönem Birikim dergisi başta olmak üzere çeşitli mecralarda sürdürülen Medine Vesikası tartışmaları hareket noktası olarak alındı. Süleyman Doğanay tarafından müzakere edilen bildiride Siyer okumalarında eklektizm ve anakronizm tehlikelerine dikkat çekildi.
Sîretten Hüküm Çıkarma: Hadis ve Sîret Merkezli Kaynaklara Dönüş Projeleri ve Türkiye'ye Etkilerikonulu tebliğiyle Dr. Özgür Kavak da İslam Hukuku penceresinden literatürün ele alınan kesiti hakkında değerlendirmelerde bulundu. Hadis veyahut siret verilerinin birebir ve doğrudan hüküm olarak görülmesinin problemlerine değinilen siyer merkezli fıkıh çalışmaları odaklı tebliğ, Dr. Huriye Martı tarafından müzakere edildi.
