Peygamber Sevgisi ve Saygısında Bir Timsal Şahsiyet: Nâbî

Osmanlı Devleti'nin siyasi ve ekonomik düzenin bozulmaya yüz tuttuğu, hikmetin, hakikatin yerini rüşvet ve haksızlığa, Celâlî isyanlarına bıraktığı 17. yüzyıl, artık devletin gerileyip çökeceğinin ayak seslerinin duyulmaya başladığı bir dönemdir. Devletin buhranla karşılaştığı içte ve dışta karışıklıkların yaşandığı bu yüzyıl, toplumun kendi kaderini tayin etmesinin yavaş yavaş yitirmeye başladığı...

Edebiyatın Kandilleri: Ramazaniyeler

Dünyanın her yerinde Müslüman halklar, ramazan ayını Allah’a yakarış ve günahlara tövbe etmek, manevi temizlik ve arınmak, gamdan kasavetten kurtulmak, bütün hastalıklara şifa bulmak ve her zamankinden daha fazla Kur’an ile hemhâl olmak için iyi bir fırsat olarak görür ve bu inançla idrak etmeye çalışırlar. Bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesi’ni içinde saklayan bu kutlu ay, Osmanlı toplumund...

Mevlânâ'nın Hz. Muhammed (sav)'e Sevgisi ve Bağlılığı

Üstün,  değerli, saygın ve etkileyici kişiliği. Güzel ahlâkı, ilâhî ihsan ve ikrama nail olması, taşıdığı büyük misyon ve mesajının evrenselliği.  Mevlânâ Celâleddin er-Rûmî (1207–1273), hayatını ilme, irfana, ahlâka kısacası Hakk’a ve halka adamış gönül ve hizmet eridir. Hz. Pey...

Eski Zamanlarda Ramazan Hazırlıkları

Kısmetimde iki mevsim Ramazanı da görmek varmış; hatta, işte tekrar kışınkine de giriyorum. Lakin ikimiz de -Ramazan ve ben- ne kadar değiştik... O Ramazanlar beni tanıyamazlar; kendileri ise benden daha tanınmaz halde! Benim çocukluğumun Ramazanları karakışa rastlamıştı.   Onun içindir ki, kulağımda kalan ilk davul sesi oldukça kof ve hayli neşesizdir. Zira deri...

Türk Edebiyatında Naatler

Milletimizin Hz. Peygamber’e duyduğu sevgi, bağlılık ve hürmet hislerinin göstergesi olan bu türler arasında binlerce örneğiyle en çok kaleme alınmış olan tür ise naattir. Arapça bir kelime olan naat; bir kimsede bulunan özellikleri methederek anlatmak anlamını taşır. Edebî bir terim olarak da Hz. Muhammed (sav)’in methini konu edinen,...

Hz. Peygamber'e İlk Medhiyeler

İnsanoğlunun sevdiklerine sevgisini yansıtacak güzel sözler söylemesi doğaldır. Hele sevilen yüksek hasletlere sahipse, eşi benzeri bulunmayan örnek insansa, onu güzel sözlerle övmenin bir başka anlamı, özge kıymeti olur. Eli kalem tutan, güzel söz söyleme sanatının ustalığından nasibini almış hayli edip şair ve hatip de Hz. Peygamber&rs...

Hoca Ahmed Yesevî'de Hz. Peygamber ve Sünnet Telakkisi

Pîr-i Türkistan lakabıyla tanınan Hoca Ahmed Yesevî (ö.562/1166), Türk-İslâm kültür ve edebiyatının mümtaz şahsiyetlerinden birisidir. O, ortaya koyduğu fikir ve düşünceleriyle büyük kitleleri etkilemiştir. Çünkü Hoca Ahmed Yesevî'nın hayatı incelendiğinde onun ilme, irfana, ahlâka kısacası Hakk&#...

Hat Sanatında Hilye-i Şerifler

İslam inancı, putlaştırılabilecek kimselerin tasvirlerinden şiddetle kaçınmıştır. Bu sebeple, bir kaç asılsız minyatür dışında hiç kimse Rasûlullah'ın resmini çizmeye cesaret edememiştir. Hıristiyan âleminde Hz. İsa için uygulandığı gibi hayali bir resim yapmaktansa, sahih tariflerden hareketle İslam Peygamberi'ni hilyesinden öğreni...

Kutsal Metinler Işığında İslam'ın Sanat Anlayışı ve Tasvir Yasağı

İslam’ın sanata bakışını doğru algılayıp yorumlayabilmek için önce sanatın ne olduğu konusunda ortak bir karara varmak gerekir. Ancak bu konu yazımızın boyutunu aşacak kadar uzun bir meseledir. Şunu belirtmek gerekir ki sanat sadece resim ve heykel yapmaktan ibaret bir fiil değildir. Sanat, ayrıntıları fark etme, derin duyguları anlama ve anlatma, hissederek yaşama ve paylaşma i...

Evliya Çelebi'nin Medine'si

Şehirleri tarih, mekân ve halk olmak üzere üç katman ekseninde inceleyen Evliya Çelebi, bu şehirlerin başında gelen Medine söz konusu olunca anlatımına bir takım ilaveler yapar. Bu ilaveler Hz. Peygamber'in hicretinden itibaren, Müslümanların akıl, fikir ve gönül dünyalarında oluşan Medine algısının zamanına ve Türk kült&...

Minyatür Sanatında Hz. Peygamber

İslam dininde resim ve resim yapma, daima tartışılan, yeri tespit edilememiş nazik bir konudur. Bu hassasiyete binaen bütün Müslümanlar Hz. Peygamber’in tasvirini yapmamak ve yapılmaması gerektiği hususunda çok dikkatlidirler. Ancak zaman içerisinde gerek genel tarih kitaplarında gerekse hem dinî kitaplarda hem de O'nun mübarek hayatını anlatan siyer kitaplarında, başta Miraç hadisesi olmak üzere ...

Osmanlılarda Mevlid Törenleri

Osmanlı teşrifatında. Hz. Peygamber'in doğum günü kabul edilen 12 Rebiülevvel'de düzenlenen törenlerin başlangıcı hakkında kesin bilgi yoktur. Bazı vakfiyelerdeki kayıtlardan hareketle bunu Osman Gazi'ye kadar götürenler varsa da genel görüş, bu törenlerin Kanunî Sultan Süleyman döneminden itibaren saray protokolünde yer almaya başladığı ve III. Murad zamanında tamamen resmîleştiği şeklindedir. ...