İsimlerin Dolaşımı

İsimlerin kişilikleri etkilediğine dair bir inanç vardır ki türkülere de yansımıştır: Onun adı Yaşar, alır beni boşar./Onun adı Ali, eder beni deli...  Ailelerimizin bize uygun bulduğu isimlerin oluşturduğu bir damga veya bir hâle sanki, kişiliğimizin biçimlenmesini etkiliyor. Bir bebeğe ihtişamlı bir isimle seslenmek bazen tuhaf görünüyor. F...

Sorumluluk Bilinci

Abdullah b. Ömer (ra)'in  naklettiği  bir  hadiste  Allah  Rasûlu şöyle buyurdular: "Hepiniz çobansınız  ve  hepiniz  elinizin altındakilerden  sorumlusunuz.  Yönetici  bir çobandır. Erkek, aile halkının  çobanıdır. Kadın, kocasının evi ve çocukları için çobandır.  Hepiniz  çobansınız  ve  hepiniz  çoban...

Cumhuriyet Türkiyesi Hadis Çalışmaları Üzerine

Dinî eğitim açısından fetret devri olarak isimlendirilebilecek olan 1920-1950'li yılların hadis çalışmaları açısından da çok farklı olmadığı görülmektedir. Ancak Diyanet İşleri Riyaseti, Türk milletinin dinini öğrenebileceği ez-Zebîdî tarafından yapılan Sahîh-i Buhârî ihtisarını tercüme ve şerh ettirerek yeni alfabe ile Türkçe’ye kazandırma amacıyla A...

Kütüb-i Sitte

Kütüb-i Sitte, Arapça “kitaplar” manasına gelen “kütüb” kelimesiyle “altı” manasına gelen “sitte” kelimesinden meydana gelmiş bir tabir olup, “altı kitap” anlamındadır. Kütüb-i Sitte, İslam dininin en önemli iki kaynağından biri niteliğindeki sünnet malzemesini meydana getiren ve en sahih (...

Hicri 5. Asır Sonuna (Tasnif Dönemi Sonuna) Kadar Telif Edilen Hadis Kitapları

Sahifeler Sahife adı ile bilinen hadis kitapları, sahabe yahut tabiun nesli tarafından not olarak yazıya geçirilmiş ve olduğu gibi gelecek nesillere intikal etmiş bulunan küçük çaptaki yazılı hadis vesikalarıdır. Kur'ân-ı Kerim'den sonra İslam'ın ilk yazılı vesikaları olan sahifeler, hadis edebiyatının da ilk mahsulleridir. Aralarında Abdullah ...

Hadis Rivayet Sisteminin Sosyolojik Boyutları

On beş asırdır Malezya'dan Orta Asya'ya, Hicaz'dan Fas'a kadar bütün İslam dünyasını sinir sistemi gibi kuşatmış olan hadis rivayet ağı veya isnad zincirleri, bölgeler ve nesiller arası toplumsal bilgi akışını sağlayan ilginç bir sosyal organizasyondur. Bu sosyal ağ, günümüzde bilinen en geniş ve en uzun sosyal ilişkiler ağıdır. Başka hiçbir din ve medeniyette uzun asırlar boyunca...

İsnadın Sosyal ve Sözel Yapısı: Kimin Rivayeti

Hadis bilginlerinin 1400 yılı aşkın bir sürelik sosyal ağı, geleneksel anlamda, geniş İslam coğrafyasının sayısız bilginlerini içine alan isnad sistemi olarak bilinir. Bu bilginlerin entelektüel uğraşı ise, Hadis ilim(ler)i olarak bilinir. Burada "ilim" (el-'ilm), sistemli bir bilgi birikimine karşılık gelir. Bir akademik çalışma olarak Hadis İlmi, İslam k&uu...

Hadislerin Yazılmasıyla İlgili Rivayetlerin Tenkit ve Değerlendirilmesi

Bilgilerin gelecek nesillere aktarılmasında yazının önemli bir unsur olduğu tartışma götürmez bir gerçektir. Ancak aslına uygun ve güvenilir bir şekilde nakil için bilginin kayda geçirilmesinin tek başına yeterli olmadığı da bir başka gerçektir. Zira geçmişe ait herhangi bir bilginin sahihliği yazılı olup olmamasının ötesinde önceli...

Rivayet Literatürünün Gelişimi

Hadis literatürünün gelişimi şu aşamalarda gerçekleşmiştir: a) Kitâbetü'l-hadîs, sahabe ve erken tabiîn döneminde hadislerin sahife ve cüz denen defterlere yazılması. b) Tedvînu'l-hadîs, dağınık olarak kaydedilmiş malzemenin birinci asrın son çeyreği ve ikinci asrın ilk çeyreğinde bir araya getirilmesi. c)...

Hadisleri Alma Usûllerinden Sema ve Kıraat

İslami yaşayışın temelini teşkil eden kaynaklardan ilki, Allah'ın Kitabı Kur'ân-ı Kerim, diğeri de, bu Kitab'ın hayattaki uygulama tarzı olan Rasûlu'nun sünneti/ hadisleridir. Sahabe, Hz. Peygamber'in tebliğ ettiği ilahî dinin öğretilerini, son­raki nesle doğru olarak aktarmak için canla başla çalışmıştır. Bilin­diği gibi Hz. Ömer, bir hadis duyduğund...

Mevzû Hadisler

Hadiseleri olduğundan çok daha farklı bir mahiyette aksettirmek, kendilerine sevgi ve sempati beslenen şahısları aşırı ifadelerle methetmek, insan tabiatının zaaflarından birisidir. Bu tür hareketlerin çoğu zaman maddi ve manevi birtakım hesaplar uğruna yapılmış olması da bu zaafın bir başka tezahürüdür. İnsanları mübalağacılıktan da öte yalancı konumuna düşüren bu sıfatın mevzû hadislerin ...

Hadis İlimleri

HADİSLERİN VÜRÛD SEBEPLERİ İLMİ Bu ilim, hadislerin vürûd sebeplerini, yani niçin ve neden dolayı söylenmiş olduklarını tesbit etmeye çalışır. Nüzûl sebeplerini bilmek Kur'ân âyetlerini anlamak bakımından ne kadar lüzumlu ise, vürûd sebeplerini bilmek de hadisleri doğru anlamak ve değerlendirmek bakımından o kada...